Fizik
Sesin Gücü
Deney Malzemeleri:
1 Litrelik pet şişe
Küçük bir mum
Streç film
Bant
Makas
Deneyin Yapılışı:
- Pet şişeyi büyüklerinizden yardım alarak ortasından makasla kesin. Şişenin taban kısmını kullanacağız.
- Şişenin açık kısmını streç filmle gergin bir şekilde kapatalım.
- Mumu yakalım. Şişeyi yaklaşık mumun 2-2,5 cm uzağında tutarak, diğer elimizle şişenin arkasına kuvvetlice vuralım. Muma ne olduğunu gözlemleyelim. Şişenin içinde toplanan sesin, bizim şişeye kuvvetle vurmamız sonucunda yayılarak mum alevini hareket ettirdiğimizi far ettik mi?
Yeterince güçlü vurduğumuzda mumu söndürebilecek miyiz?
Neler Oluyor?
Sesin kulak tarafından duyulan yüksekliğine sesin şiddeti denir. Sesin şiddeti kulağa gelen ses dalgalarının kuvveti ile ilgilidir. Hafif sesler kulağa az şiddette kuvvetli sesler ise yüksek şiddette gelmektedir.
Sesin şiddet birimi desibel (db)dir. Desibel insan kulağının işitebildiği en küçük ses şiddetidir. Bir sesin şiddetini belirtirken birim olarak db kullanılır. İnsan kulağının duyabildiği en küçük ses 0 db olarak kabul edilir. Bu oran logaritmik olarak artar. Yani 20 db, 10 dbden 10 kat daha şiddetli, 40 db, 10 dbden 1000 kat daha şiddetlidir. İnsanın 0 ila 180 db arasındaki sesleri duyduğu kabul edilir. Bazı seslerin şiddeti şu şekilde belirtilebilir.
Fısıltı sesi 30 dB
Konuşma sesi 40-60 dB
Bağırma sesi 80-90 dB
Uçağın kalkışı 120-140 dB
Bir çalışma yerinde gün boyunca 80 desibelin altında bir gürültü olması insan kulağını işitme kaybına karşı riskli duruma sokar, ancak 80 desibelin üzerinde önemli işitme kayıplarını başlatır. Genellikle yüksek frekanslı, yani tiz sesler kulak için daha tehlikelidir.
Gürültülü bir ortamda konuşurken sesimizi duyurabilmek için bağırmak, kendi sesimizin bize dolgun ve boğuk gelmesi, ortamdan çıktıktan sonra kulakta çınlama, ses şiddetinin kulağa zarar verecek derecede olduğunu gösterir. Yüksek şiddetteki ses iç kulaktaki işitme sinirlerine zarar verir. Sesin şiddeti ne kadar fazlaysa zarar verme ihtimali o kadar artar. Kulağa verdiği zarar sesin şiddeti kadar maruz kalma süresi ile de ilgilidir.