Doğa Fizik
Rüzgar Şiddeti
Deney Malzemeleri:
Cetvel
İletki
Kalem
Ataç
Makas
Mukavva – 1X19X34 cm küp boyutunda
Pergel
Küçük Plastik kaşık
Pipet – 19cm uzunluğunda
Bant
Yapılışı:
Önce aracımızın gösterge panelini yapalım:
- Bunun için 1x19x34 cm3 boyutlarındaki mukavva levhanın uzun kenarlarından birine paralel ve 2 cm. uzaklığında bir çizgi çizin.
- Bu çizginin dolaysıyla mukavva levhanın uzun kenarının orta noktasını bulun ve pergelinizi kullanarak önce 17 cm, daha sonra 15 cm. yarıçaplarında iç içe ve eş merkezli iki çeyrek daire çizin.
- Merkez olan noktadan mukavvanın uzun kenarına paralel olarak çizdiğiniz çizgiye dik açılı bir çizgi daha çizerek daireleri sınırlayın.
- Şimdi iletki yardımıyla küçük çeyrek daire üzerine 7.5 derece eşit aralıklarla 23 nokta işaretleyin ve bu noktaları çizgilerle merkeze birleştirin.
- İki çeyrek daire arasında kalan boşluğa ve çizgilerin tam karşısına gelecek şekilde 0’dan 23’e kadar sırasıyla birer numara yerleştirin.
- Son olarak 17 cm. yarıçaplı çeyrek daireyi çizgi boyunca ve düzgün olarak kesin.
Şimdide aracımızın gösterge çubuğunu yapalım:
- Bir plastik kaşığın sapını kırarak kısaltın ve pipete sabitleyin.
- Artık gösterge paneliniz ve gösterge çubuğunuz hazır. Sıra bu iki düzeneği birleştirerek rüzgâr şiddeti ölçerinizi bitirmeye geldi:
- Bunun için bir büro atacının en dıştaki ucunu, ataç düzlemine dik olacak şekilde bükün ve mukavvanın işaretlenmiş olan arka yüzünden, pergel deliğini kullanarak ön yüze geçirin.
- Atacının mukavvanın arka yüzünde kalan geniş bölümünü yapıştırıcı bant yardımıyla mukavva üzerine sabitleyin.
- Atacın ön yüzündeki parçasına, pipete önceden açmış olduğunuz delikten geçirin. Ancak kaşığın dış yüzeyinin işaretlediğiniz numaralara dönük olmasına özellikle dikkat edin. Böylece rüzgâr topa dolduğu zaman gösterge çubuğu numaralar yönünde hareket edecektir.
Neler Oluyor
Düzenek, esen rüzgara karşı tutularak gösterge çubuğunun hareketi sağlanır ve rüzgar şiddeti okunur. Rüzgar yer değiştiren havanın oluşturduğu bir hava akımıdır. Havadaki hareketler, sıcaklık farklarından meydana gelir. Isınan havanın hacmi genişler. Havanın miktarı değişmeyeceği için daha büyük bir hacmi kaplaması, yoğunluğunun azalması demektir. Böylece hava yükselmeye ve atmosferin üst kısımlarına doğru akmaya başlar. Boşalan yere denizlerin üzerinden esen hava dolar. Hareket halindeki bir hava kütlesi, yere sürtündüğü yerlerde yavaşlar ve bu nedenle yere yakın yüksekliklerde rüzgar daha yavaş eser.
Rüzgarın hızı yerden 10 metre yükseklikte ölçülür. Ancak deniz yüzeyi karalara kıyasla daha düzgün olduğu için denizlerin üzerinde rüzgarın hızı karalardaki gibi yüksekliğe bağlı olarak artmaz. Rüzgar hızının yükseklikle birlikte artması, yerden yaklaşık 500 metre yüksekliğe kadar sürer. Rüzgar hızına göre fırtına, hortum, kasırga, tayfun vb. isimler alır. Yoğunluğun azalması, yani hacmin artması, basıncın düşmesi anlamına gelir. Rüzgarı oluşturan başlıca etmen atmosferin değişik bölgeleri arasındaki basınç farklarıdır. Genel olarak hava yüksek basınçlı bölgelerden alçak basınçlı bölgelere doğru akmaya eğilimlidir.
http://www.su-sail.org/dosyalar/dosya/549_1_05_Meteoroloji.pdf