Fizik
Aynalarla Oyunlar
Gerekli malzemeler
3 adet 15 x 15 cm ayna
Kağıt bant
A4 boyutunda mukavva
A4 beyaz kağıt
Yapılışı:
İki parça aynayı sırtlarından bantlayın. Aynaların açılıp kapanabilir şekilde hareket edebilmesi önemlidir.
Bu aynaları A4 mukavvanın üzerine yerleştirin ve ortalarına bir kalem ya da bozuk para yerleştirin. Şimdi aynaları değişik açılar oluşturacak şekilde birbirine yakınlaştırıp uzaklaştırın. Aynalar arasındaki açı daraldıkça ortaya yerleştirdiğiniz nesnenin yansıma sayılarının arttığını göreceksiniz.
Aynaların ortasına yerleştirdiğiniz nesneleri alıp, bu kez aynaların arasında kalan mukavvanın üzerine A4 kağıdınızı yerleştirin ve kağıdın üzerine değişik desenler çizin. Yine aynı şekilde, aynaları değişik açılar oluşturacak şekilde birbirine yakınlaştırıp uzaklaştırdığınızda neler olduğunu gözlemleyin.
Şimdi, üçüncü aynayı yere yatay olarak yerleştirip, diğer iki aynayı onun kenarlarına 90 derece açıyla yerleştirin.
Bir gözünüzü kapatıp üç aynanın kesiştiği köşeye bakın. Başınızı hareket ettirerek açık ve kapalı gözünüzün yansımalarının hangi yönlerde olduğuna dikkat edin. Aynı gözlemi her iki gözünüz de açık olarak tekrarlayın.
Neler Oluyor:
Birbirine bağlanmış iki ayna ortasına bir nesne yerleştirdiğinizde, nesneden yansıyan ışık, gözünüzden önce aynalara yansımaktadır. Her yansımada yansıtıcı yüzey üzerinde bir görüntü oluşmaktadır. Aynaların açısına bağlı olarak görüntülerin de sayısı değişmektedir. Aynaların arasındaki açı daraldıkça, ışığın aynalar arasındaki yansıma sayısı artmakta, böylece daha fazla görüntü oluşmaktadır. Aşağıdaki şekil, aynaların birbirine dik olduğu durumda yansıma ve görüntünün nasıl oluştuğunu açıklamaktadır.
Işık dalgaları, bu açıda, aynaya çarptıkları açı (geliş açısı) ile yansımaktadırlar. Yansıma, homojen bir ortam içerisinde dalgaların yansıtıcı bir yüzeye çarparak yön ve doğrultu değiştirip geldiği ortama geri dönmesi olayına denir. Yansımanın genel örnekleri ışık, ses ve su dalgalarıdır. Işığın yansıması dalgaların kesişim yüzeylerine bağlıdır. Işığın yansımasına olanak sağlayan en uygun yüzey aynadır. Düzlem aynalarda yansıma, saydam ortamda hareket eden ışığın herhangi bir yüzeye çarpıp geri dönmesi olayıdır. Yansıma olayında ışığın hızı, frekansı, rengi yani hiçbir özelliği değişmez. Sadece hareket yönü değişir. Gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzeyin normali aynı düzlemde bulunur. Gelen ışının normalle yaptığı açı, yansıyan ışının normalle yaptığı açıya eşittir. Normal doğrultusunda gelen ışınlar, geldikleri doğrultuda geri yansırlar. Bir düzlem aynaya gelen ışınla yansıyan ışın arasındaki açının yarısı gelme açısına veya yansıma açısına eştir.
Düzgün yansımada, ışınların geldiği yüzey düzgün olursa, bu yüzeyin her noktasında normaller birbirine paraleldir. Buna doğada görülebilen bir örnek şu şekilde olabilir:
Eğer yüzey düzgün değilse, yüzeyin bütün noktalarındaki normaller farklıdır. Yüzeye paralel gelen ışınların gelme açıları yansıma açılarına eşit olmaz. Bu yansımaya dağınık yansıma denir.
