Kimya
Ayak Kliması
Gerekli malzemeler:
1 çift çorap
Biraz su
Güneşli bir gün
Yapılışı:
Çorabınızın bir tekini ıslatıp sıkın. Güneşli bir yerde oturup, bir ayağınıza kuru, diğer ayağınıza ıslak çorabı giyin. Ayaklarınızı güneşe doğru uzatın.
Ayaklarınızın ısısında farklılık hissediyor musunuz?
Neler Oluyor
Buharlaşma nedeniyle ıslak çorap olan ayağınızın daha serin hissetmektesiniz. Buharlaşma, maddenin sıvı halden gaz haline dönüşmesidir. Bu dönüşüm sırasında enerji kullanılır ve su buharlaşırken, ısı enerjisi kullandığı için, ıslak yüzey giderek ısı kaybeder. Bu deneyde su buharlaşırken güneşin ve sizin ısınızı kullanır, bu nedenle ayaklarınız soğur.
Ek Bilgi
Sıcak havalarda güneş çarpmalarına karşı dikkatli olmak gerekir. Güneş çarpması tedavi edilse bile kalıcı zararlar verebilir. Güneş çarpması, aşırı sıcak sonucu beden ısısını ayarlayan mekanizmanın bozulmasına bağlı olarak gelişmektedir. Güneş çarpması, uzun süre güneşe maruz kalan kişilerde, sıcak havada oyun oynayan çocuklarda, uzun yol yürüyenlerde, ateşin yükselmesi, terlemenin azalması, halsizlik, baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı, iştahsızlık ve bayılma belirtileriyle görülebilir. Bu durum tedavi edilmediği takdirde, ölüme sebebiyet verebilmektedir.
Yaz mevsiminde beslenme, vücudun sıvı kaybı ve aşırıcı sıcaklar birçok hastalığa davetiye çıkartıyor. Yazın ağır gıdalar, kızartmalar, yağlı yiyecek ve tatlılar mümkün olduğunca tercih edilmemelidir. Ayrıca, yaz aylarında özellikle akşam saat 19.00’dan sonra gıda tüketilmemesi sağlık için önemlidir. Açık mekânlarda güneş altında çalışanlar da özelikle ek tedbirler almak zorundadır. Çalışırken sık sık mola vermeli ve mutlaka güneşten koruyucu giysiler giymelidirler. Sadece açık havada çalışanlar değil diğer kişiler de yazın ince ve açık renk giysiler giymelidirler. Bunların yanında yazın özellikle dikkat etmemiz gereken konular su ve ishalli hastalıklardır. Beslenmemizi buna göre ayarlamamız gerekmektedir. Özellikle yaşlılar, çocuklar ve tansiyon hastalarına yazın hamam ve kaplıcalara gitmelerini de tavsiye etmiyoruz. Sıcak çarpması sonuçları vahim olan neticelere sebep olabilir.
Sıcaklarda bu önlemleri alın
1. Fiziksel aktivitenize bakmaksızın, bol sıvı alınız ( Şeker, kafein ve alkol içeren sıvılardan uzak durunuz ). Susamayı beklemeyiniz.
2. Uygun kıyafetler, hafif, açık renkli, rahat giysiler seçin. Dışarı çıktığınızda mutlak şapka ve güneş gözlüğü takınız.
3. Evden dışarı mümkün olduğunca az çıkınız, zorunlu değilseniz çıkmayınız. Eğer çıkacaksanız. Sabah ve akşam saatlerini seçiniz. Özellikle 11:00 ile 16:00 saatleri arasında mümkünse güneşe çıkılmamalı
4. Çalışırken kendinizi fiziksel olarak birden ve aşırı zorlamayınız. Yapacağınız işleri kademelendiriniz. Özellikle baş dönmesi, halsizlik, baygınlık hisseder, çarpıntı ve nefes darlığı çekerseniz tüm işlerinizi bırakınız, serin veya en azından gölge bir yerde dinleniniz.
5. Evde ve işyerinde mümkünse klimalı bir ortamda bulunun. Soğuk bir duş veya banyo da rahatlatıcı olabilir. Ocak ve fırınınızı mümkün olduğunca az çalıştırınız.
6. Özellikle 65 yaş ve üzeri yaşayanları gün boyunca en az iki kez kontrol edin. Mümkünse yalnız bırakmayın.
Risk altında olan grupları gözleyin;
Risk altındaki kişiler
1. Bebekler: Bebek ve 4 yaşına kadar olan çocuklar yüksek ısı etkilerine daha duyarlıdırlar ve çevrelerini değiştirme ve uygun sıvı alımını yapabilme yetenekleri yoktur.
2. 65 yaş üzerindeki kişiler: 65 yaş ve üzeri kişiler ısı değişikliklerine uyum sağlayamazlar.
3. Aşırı kilolu kişiler: Aşırı kilolu kişiler ısıya daha hassastırlar.
4. Sıcak altında çalışan kişiler: İş veya egzersiz sırasında fiziksel olarak çok yorulanlar aşırı sıvı kaybederler.
5. Kalp Hastaları: Kalp hastaları, hipertansiyon hastaları, depresyon, uykusuzluk ve dolaşım bozukluğu tedavisi görenler aşırı sıcaktan daha fazla etkilenirler.